Вы можете перевести эту страницу на другой язык:
Варыянт сайта ТУТ >>>www.mickiewicz.museum.by
Санеты Адама Міцкевіча
ў перакладзе на беларускую мову
|
ДА ЛАУРЫ
Ледзь зірнула ты, позірк твой чысты дзявочы
У душу мне запаў, нейкі родны, шчымлівы,
А цябе ўсю заліў быў румянец цнатлівы -
Распусцілася ружа сама пасля ночы.
А запела - мне слёзы замружылі вочы,
Даставаў аж да сэрца твой голас журлівы,
Бы табе памагаў сам анёл, што, зычлівы,
На гадзінніку неба збавенне прарочыў.
Калі сэрца крану тваё чым, ты прызнацца
Мне не бойся ўжо: я ж пра цябе толькі мрою.
Супраць нас будуць людзі і лёс - можа стацца,
Мо з другім пойдзеш ты пад вянец, не са мною.
Толькі ведай, о любая, - што мне хавацца! -
Заручыў Бог душу маю ў небе з тваёю.
* * *
Дзе ні йду я, з сабою ўвесь час размаўляю,
На людзях жа, свой плач прыглушыўшы, маўчу,
Сэрца б''ецца бязладна, і іскры ўваччу,
Пра здароўе маё ўсюды шмат хто пытае.
Ці глядзіць падазрона: мо з глузду з''язджае?
Цэлы дзень так блукаю, за сонцам сачу:
Як ратунку, чакаю я ночы - хачу
Ў сне забыцца, ды сон ад мяне ўцякае.
Я зрываюся з ложка, бягу стрымгалоў
Куды вочы глядзяць, я ў агні палымнею,
Тваю жорсткасць кляну цэлай лаваю слоў,
Ды цябе толькі ўбачу - раптоўна нямею,
Астываю, раблюся спакойным ізноў,
А пасля зноў гару я і ... зноў камянею.
* * *
У цябе не іскрыцца вучонасцю слова3,
І сама ты не ззяеш пыхлівай красой.
Прыглядзецца ж, дык ты - каралева, якой
Даў адзець хтосьці ўбор пастухоўскі часова.
Песні ўчора гучалі, лілася размова,
Ля равесніц тваіх - кавалеры гурмой,
Жарты сыпалі весела наперабой,
А ўвайшла ты - застыла на вуснах іх мова.
Так на балі, калі хор высока спяваў,
А танцоры віхурай віліся па залі,
Нечакана ў тым танцы ўвесь гурт застываў,
І не ведаў ніхто, з-за чаго ўсе пасталі.
Ды паэт падказаў: «Тут анёл пралятаў!»
І віталі яго, хоць не ўсе і пазналі.
СПАТКАННЕ Ў ЛЕСЕ
«Нарэшце! Доўга як!» - «Дарога затрымала
Мяне глухая: месяц ледзь свяціў над ёй.
Тужыла мо?» - «Яшчэ пытаешся, няўдзячны мой?
Я ад маркотных думак дзецца дзе не знала!»
«Дазволь абняць цябе... Бы іншаю ты стала?
Ты ўся дрыжыш! Чаму?» - «Не знаю, што са мной:
Баюся ў лесе пошуму, начы самой...
Ах, грэшым мы! Бяда б хоць нас не напаткала?»
«Зірні мне ў вочы: не, у позірку маім
І ценю ты не ўбачыш кепскага нічога.
Ну, хіба ж гэта грэх, што добра нам дваім?
Ты бачыш... Я з табой і гавару не многа:
Губляюся, увесь гару... Пасланым мне ад Бога
Цябе ўяўляю я анёлам незямным».
* * *
Асудзіць нас ханжа, распуснік асмяе:
Адны ў пакоі мы - о міг доўгачаканы!
Яна - сама краса, і я - так закаханы,
Ды голаў я схіліў, сляза ўваччу ў яе.
Гашу спакусы я, як і яна - свае:
Як быццам нас знарок заціснулі ў кайданы4,
Што злою доляй абаім наканаваны -
Бязладдзе ў сэрцах нам во ўжо яна снуе.
Ну што ў іх? Асалода? Боль? Калі мяне
Рукамі абаўеш ты і зірнеш з лагодай -
Назваць пакутай гэта? Не і не!
Калі ж мы слёзы льём - перад якой нягодай? -
Калі з уздыхам кожным нас бы нешта гне,
Ці ж звацьмем, любая, мы гэта асалодай?
РАНАК І ВЕЧАР
На ўсходзе сонца ў хмар вянку - дзівіся ранку!
А на заходзе бледны месяц твар азмрочыў.
Бутон раскрыла ружа, сонная шчэ з ночы,
Раса да долу гне фіялку-выхвалянку.
Лаура - у акне! Укленчыў я на ганку,
Яе чароўны голас чуць я так ахвочы:
«Чаму такія смутныя ва ўсіх вас вочы -
Фіялка, дружа месяц, мілы мой каханку?»
Я вечарам прыйшоў. Усё інакшым стала:
Вярнуўся месяц - ясны гэткі, зіхатлівы,
Зямной красой мяне фіялка чаравала.
Зноў за акном пачуў я любай смех гуллівы,
Вось і сама перада мной красуня стала.
І зноў я ўкленчыў - як і раніцай, тужлівы.
ДА НЁМАНА
Рака маленства, дзе ты, Нёман мой,
Чые струмені браў калісьці я ў далоні?
Тут юнаком праз даль - што мне віры і тоні! -
Я ўслед за марай плыў тваёю сінізной.
Лаура часта тут, над гладдзю люстраной,
Любіла косы заплятаць, уквечваць скроні.
Яе адбітак любы сцішана ў сутонні
Я колькі раз муціў гаручаю слязой.
Мая рака, мой родны Нёман! Дзе твая
З дзяцінных год так сэрцу любая бруя?
Дзе шчасця слодыч, дзе вы, дзе надзеі, крозы?
Дзе маладосці бурнай выклік нецвярозы?
Дзе ты, мая Лаура, дзе сяброў сям''я?..
Усё прайшло...Чаму ж мае не пройдуць слёзы?!
СТРАЛОК
Я бачыў, як блукаў у одуме цяжкім
Юнак са стрэльбаю; во стаў ён над ракою:
«Як я хачу хаця б на міг сустрэцца з ёю,
Перш чым навек расстацца з краем дарагім!»
І тут... Хто скача на кані за ўзгоркам тым?
Яна. Дзіяна6!.. Хто б зраўняўся з ёй красою!
Спынілася! Глядзіць назад... Што за сабою
Шукае?.. А, яна гуляе тут з другім!
Стралок адскочыў, ледзь устояў на нагах,
Вачамі Каіна глядзеў... Пыліць дарога!
Забіў барзджэй зарад - на твары помста й страх -
І... стрэльбу апусціў - ці ж да бяды тут многа?
Ды пыл бліжэй, і зноў ён стрэльбу ўзняў - о жах!
Навёў туды... Ды не было там анікога!
АДМАЎЛЕННЕ
Няшчасны той, хто пра ўзаемнасць толькі сніць,
Няшчасны, у каго ў душы - нуда пустэчы.
Ды больш няшчасны той, чые з каханнем стрэчы
Ужо ў мінулым - іх ніколі не забыць!
Аб іх сумуе ён. Не могуць спакусіць
Яго ні смех красунь, ні зманлівыя плечы.
Калі ж кране душу найчысты позірк нечы,
Ля ног анёла ён не стане слёзы ліць.
Да ўсіх халодны ён, усімі пагарджае,
Багіню нават са спакоем абмінае,
З надзеяй светлай развітаўшыся навек.
І сэрца ў яго - як храм, што дажывае
Свой век: яму няма ўжо аніякіх лек;
Там жыць не хоча Бог, не можа чалавек.
ДА ***
Крадком глядзіш ты ў вочы мне - о бойся іх!
У іх прасвечвае - прыгледзься - яд змяіны!
Каб не клясці жыццё, хутчэй, анёл бязвінны,
Ты ўцякай далей ад згубных воч маіх!
Я шчырасць толькі захаваў шчэ з цнот былых,
З табой адкрыта ўсё разважыць мы павінны;
Адзін я жыцьму, і ў свой лёс без дай прычыны
Нашто ўплятаць цябе? За асалоды міг?
За міг адзін да скону чуць душой праклёны?
Ты - чысціня сама. Як гэткіх спакушаць?
Табе сярод сяброў смяяцца, пець, гуляць.
Мне ж толькі на цвінтар цяпер глядзець замглёны...
Табе, плюшч малады, таполі абвіваць,
А цёрн абдыме хай магільныя калоны.
* * *
Ох, любая! Мне памяць пра твае пяшчоты
Атручваюць трывогі, думак змрочных рой:
Што ў сэрцы ў цябе? Ці добра ўсё з табой?
Мо ўсё душу тваю спустошваюць згрызоты?
Ці асуджаць цябе, што воч сваіх ясноты
Ты адчыніла мне, што смех быў шчыры твой,
Што смела мне даверыла ты гонар свой,
Што ўліта шмат агню ў нашы дзве істоты?
З любоўнай прагай мы змагаліся ўсе дні,
Адны ў пакоі, дзе панадны змрок таіўся,
І паддавацца ёй не думалі ані.
Цяпер... Я абалью слязамі алтары ўсе
Не для таго, каб змыць свой грэх у цішыні,
А каб мне Бог пакутаю тваёй не мсціўся.
ДЗЕНЬ ДОБРЫ
Дзень добры! Ты так спіш - не буду я будзіць!
Твой дух, напэўна, у раі напалавіну:
Раздвоіўся, бы сонца, што ўвайшло ў хмурыну;
І ў ёй - паловаю - яно і нам зіхціць.
Дзень добры! Вейкі ты не можаш расчыніць.
Дзень добры! Промень ясны ўжо сну павуціну
Зняць хоча з воч тваіх; ты ўстанеш праз хвіліну.
Дзень добры! Сонца, глянь, ужо ў акно глядзіць.
Табе дзень добры нёс я, ды перад красою
Тваёй знямеў; як быць, не знаю сам:
З настроем ты ўстаеш? З ласкаваю душою?
Дзень добры! Дай руку - дзень гэткі свеціць нам!
А, ты адзецца хочаш? Што ж, іду з пакою.
Адзенься і прыходзь - табе «дзень добры» дам!
РАЗВІТАННЕ
Да Д.Д.
Адпіхваеш мяне? Што, мо любоў прапала?
Дык не было ж яе. Ці цнота тут віной?
Дык не відаць. Ці што з кішэняй я пустой?
Дык і без золата ж мяне ты мілавала.
Так, ад мяне дарункаў ты не наскладала,
Ды я за ласкі заплаціў другой цаной -
Я аддаваў душу табе, жар сэрца свой.
Чаму ж адпіхваеш мяне, хоць бы сказала?
Цяпер я ўведаў: ты хацела, каб спяваў
Красе тваёй я ў вершах славу безадмоўна,
Каб я тваім пустым капрызам дагаджаў!
Не, музы не купіць! Калі цябе гвалтоўна
Я ўзносіў на Парнас, як верш мой буксаваў,
Як камянеў пры імені тваім раптоўна!
ПРАБАЧЭННЕ
Я пра каханне пеў равеснікам сваім,
Той - ухваляў мяне, а той - шаптаў з дакорам:
«Зноў сум, зноў жаліцца ён месяцу ды зорам -
Яму спяваць, напэўна, больш няма аб чым.
Няўжо во гэтакім, як ён, немаладым,
Трызненнямі аднымі бавіццца не сорам?
Ці ж для таго паэт, каб кожным новым творам
Жаль наганяць, пець толькі аб сабе самім?»
Што ж, слушна! Я схапіў Алкея7 ліру ў рукі
І ладам тым, якім калісьці граў Урсын8,
Запеў хвалу багам, ды ўсе тут як адзін
Разбегліся, хто слухаў, - пэўна ж, ад дакукі!
І ліру ў Лету я шпурнуў - хай змоўкнуць гукі!
Такі ж паэт, як і слухач.
1825
|
POLSKI
ENGLISH
>>>
